بررسی جامعه شناختی ادبیات صوفیانه در کشف المحجوب

چکیده ادبیات هر جامعه ای آیینه ی تمام نمای آن جامعه است. مطالعه و تعمق در متون ادبی و درک آنها که بواقع میراث گذشتگان را بر دوش دارند، می تواند ناگفته های هر عصر را روشن نماید؛ ناگفته هایی که تاریخ نگاران به عمد یا سهو و یا تحت تأثیر فضای حاکم بر جامعه از بیان آن غفلت ورزیده اند امّا هنرمندان متعهد با آگاهی، تعهد و فراست آنها را به رشته تحریر درآورده اند. در واقع جامعه شناسی ادبیات در جستجوی آن است که تأثیر و تأثر محتوای آثار ادبی و محیط اجتماعی را نسبت به هم آشکار سازد. در این پژوهش برآنیم که کشف المحجوب تألیف علی بن عثمان هجویری را از دیدگاه جامعه شناختی مورد بازکاوی قرار دهیم ودریابیم،آیا می توان انعکاس اوضاع سیاسی،اقتصادی، فرهنگی ودینی روزگار هجویری را در اثرش نمایان شده است؟ کشف المحجوب اثری صوفیانه است که در نیمه دوم قرن پنجم به نگارش درآمده است. جالب ایناست کهبا وجود محتوای صوفیانه ی آن،به سبب رمزآمیز بودن تصوف و اصول آن، به محققان آگاه و روشنفکر اجازهمی دهدکه با وجود فضای بسته ی جامعه روزگار تألیف، از مبارزه ی فکری و نظری نویسنده آگاه شوندو صدای اعتراض علیه استبداد، ظلم و دردهای جامعه را بشنوند و به گوش دیگران برسانند. روش کار، تحلیل محتوای کشف المحجوب است. پژوهش حاضر در پنج فصل تنظیم شده است؛ فصل اوّل: کلیات،فصل دوم: بررسی نمود های سیاسی، فصل سوم: بررسی نمودهای اقتصادی، فصل چهارم بررسی نمود های فرهنگی و دینی،فصلپنجم و پایانی، جریان فکری تصوف را با نگاهی جامعه شناسانه مورد بررسی قرار می دهد و در ادامه برآیند و نتیجه گیری می شود و در نهایت هم فهرست منابع و چکیده ی انگلیسی آمده است. کلمات کلیدی: جامعه شناسی ادبیات صوفیانه ـ کشف المحجوب ـ علی بن عثمان هجویری ـ تصوّف ـ قرن پنجم